Yankee (*) Internship

(*) Ở Nhật, “yankee” (ヤンキー) là từ dùng để chỉ những thiếu niên lêu lổng, phá phách. Thường những thanh niên này chỉ học tới hết cấp 2, 3.

Do sự thiếu hụt về nhân lực, nhiều công ty Nhật đã và đang mở rộng cả tuyển dụng với người đã có tuổi (tuyển dụng sau khi về hưu); phụ nữ (chuyện vợ chồng cùng đi làm toàn thời gian đã trở nên phổ biến hơn, trong khi trước đây phụ nữ thường ở nhà nội trợ là chính); người nước ngoài v..v. Thêm vào đó là tuyển dụng những người chỉ có bằng cấp 2 hoặc cấp 3.

Đây là câu chuyện về “Yankee internship” (dành cho các bạn mới chỉ tốt nghiệp cấp 2, cấp 3 đi kiếm việc) mà trước đây mình từng xem trong chương trình ガイアの夜明け, nay xin chia sẻ lại với mọi người nhé.

Thị trường lao động tại Nhật

Đi làm khi mới chỉ tốt nghiệp bậc phổ thông không phải là chuyện hiếm ở Nhật. Thị trường Nhật từng khá mở, đặc biệt trong thời kỳ bong bóng. Khi nhu cầu mở rộng các lĩnh vực kinh doanh tăng cao và nguồn cung việc làm cao hơn hẳn số người tìm việc thì tìm được việc làm là một điều khá dễ dàng.

Nhưng khi thời kỳ bong bóng sụp đổ và cho đến gần đây thì để kiếm một công việc phù hợp tương đối khó. Đặc biệt với những ai tốt nghiệp phổ thông thì số lượng công việc rất ít, chủ yếu là công việc chân tay, công trường hay bảo vệ hướng dẫn chỉ đường…

Công việc dạng này thường khá vất vả. Nhiều công việc kèm theo rủi ro cũng như những vấn đề xã hội, môi trường làm việc, nên không ít người muốn tìm việc khác ổn định, đỡ vất vả cũng như trang trải được cho gia đình tốt hơn.

Yankee internship – một khái niệm đào tạo thực tập và tuyển dụng khá mới mẻ tại Nhật.

Để khai thác hiệu quả nguồn nhân lực từ những người chỉ tốt nghiệp phổ thông, một công ty đã tạo ra chương trình tư nhân đào tạo thực tập ngắn hạn dành cho các đối tượng này.

Trên thực tế, những người tham gia chương trình không hẳn đều là “yankee.” Chương trình dành cho những ai tốt nghiệp trung học và muốn kiếm việc làm. Trong đó có người từng là “yankee”, thường đua xe máy nhưng đã kịp thức tỉnh khi suýt khiến bạn mình phải mất mạng trong một cuộc đua xe. Có người hoàn cảnh gia đình khó khăn, người thân đau ốm nên đành từ bỏ con đường đại học. Cũng có người do áp lực học hành thi cử, tự tử nhiều lần nhưng không thành…

Công ty được thành lập bởi 1 cựu “yankee”. Khi tốt nghiệp phổ thông anh muốn kiếm việc làm, nhưng phải đối mặt thực tế là số lượng việc làm cho đối tượng này lại rất ít.

Không có nhiều lựa chọn, anh lập công ty để giúp mở rộng tương lai hơn cho những người giống mình. Bản thân anh đã có nhiều buổi nói chuyện chia sẻ ở các trung tâm thanh thiếu niên, trường học trên khắp nước Nhật. Một số đối tác tuyển dụng hoặc sử dụng dịch vụ của bên anh cũng là các công ty lớn có tiếng tại Nhật.

Yankee internship bao gồm những gì?

Quay trở lại một chút về chương trình này, khi tham gia các bạn sẽ sống chung một khu ký túc, mỗi người 1 phòng nhỏ. Mỗi ngày được phát 1000 yên tiền ăn, ai làm lĩnh vực ăn uống sẽ được miễn phí ăn uống, tiền gas điện nước wifi miễn phí.

Trong thời gian thực tập, mỗi lần chốt được buổi họp với khách và chốt được hợp đồng thì sẽ được thưởng thêm cho mỗi đơn hàng. Chế độ nhìn chung khá tốt vì người làm được tham gia miễn phí, tiền chu cấp cũng được trích từ doanh thu của công ty này.

Dù thế, cũng không hề đơn giản. Công việc ở đây chủ yếu là thay khách hàng làm sales qua điện thoại – hình thức này trước đây khá phổ biến ở Nhật nhưng hiện nay dần ít đi vì đa số các doanh nghiệp hoặc cửa hàng đều có đối tác quen thuộc. Một khi đã là đối tác quen thì họ sẽ rất ít khi thay đổi. Tuy vậy, nhìn chung vẫn có thể trao đổi và thuyết phục khách theo nhiều cách. Có người dễ dàng tìm được khách ngay, nhưng cũng có người dù gọi cả trăm cuộc/ ngày vẫn chẳng thể nào chốt đơn.

Trong quá trình làm việc, người có kinh nghiệm sẽ trao đổi và chỉnh sửa câu từ khi nói chuyện với khách. Thay vì nói でも (nhưng mà) thì nên dùng 例えば (chẳng hạn như) và đưa ra ví dụ nếu đưa sản phẩm vào sẽ đem lại hiệu quả gì. Hay nếu khách hàng từ chối và nói không cần thì mình hỏi xem khách đang sử dụng dịch vụ gì và từ đó mới trao đổi tiếp.

Sau một thời gian, các bạn sẽ đi phỏng vấn cũng như tham gia 説明会 (buổi giới thiệu) của các công ty. Sau 6 tháng thực tập có người nhận 内定 (thông báo tuyển dụng) và đi làm nhưng cũng có người rẽ theo hướng khác như tự kinh doanh. Nhìn chung điều thấy rõ nhất là sự trưởng thành trong lời nói giao tiếp của các học viên theo chương trình này.

Kết

Theo mình thấy, chương trình “Yankee internship” đã gợi mở ra một giải pháp khá hay cho bài toán thiếu hụt lao động của Nhật do già hóa dân số. Bên cạnh việc tự động hóa để giảm sự phụ thuộc vào con người thì giáo dục, đào tạo những nguồn nhân lực sẵn có cũng là một phương pháp hoàn toàn hiệu quả và nhân văn, lại rất bền vững.

Mọi đóng góp, trao đổi, ý kiến xây dựng về bài viết này xin được gửi về địa chỉ email: dilamtainhat.vpj@gmail.com.